Earth Hour vs wereldtijd

Het is alweer een tijdje geleden dat over de hele wereld mensen een uurtje het licht uitdeden en in plaats daarvan een kaarsje brandden om de bewustwording omtrent ons energieverbruik te bevorderen. Wat ik er ‘moeilijk’ aan vond, was dat opeens tal van mensen een begeestering over zich kregen alsof ze met z’n allen naar de Mattheus Passion gingen, of afstemden op een tv-programma dat de goedgevigheid opwekt wanneer er een tsunami heeft plaatsgevonden.

Waarom klink ik daar dan negatief over? Er is niks mis met een goed gevoel, laat staan met goedgevigheid. Maar anders dan met voornoemde voorbeelden, is het bij Eart Hour zo dat het na dat ene uur, na die ene dag waarop dat plaatsvindt, snel weer over is met het bewustzijn. De keerzijde is ook dat het fabriceren, vervoeren, verkopen, thuisbrengen en stoken van de kaarsen veel meer CO2 uitstoot oplevert dan een uur de lichten aan hebben. We hebben in onze samenleving een tamelijk efficiënte manier van energie opwekken en dat met z’n allen delen. Natuurlijk, over dertig jaar moet dat met de voortschrijdende technologie en slimmere infrastructuur nog veel en veel efficiënter worden, duurzamer ook. Maar kaarsen branden? Ik heb wel eens gelezen van een onderzoek waaruit bleek dat je, wat vervuilende gassen en gezondheid betreft, beter een uur langs de snelweg kunt staan dan tien minuten in een kerk zitten waar kaarsen branden.

Gelukkig waren de energiecentrales erop voorbereid dat er een zeer plotselinge daling in het verbruik zou komen. Was die voorbereiding er niet geweest, waren we op een catastrofe in het energienet afgestevend.

Wat leren we daaruit? We hebben een zeer complexe infrastructuur als het om energievoorziening gaat. Die zal vast nog veel complexer worden als we decentraal gaan produceren (de energieleveranciers moeten immers nog steeds voor een gelijkblijvende stroomsterkte en spanning blijven zorgen, anders gaan alle computers en andere apparaten eraan), maar daar komen we wel uit. Op gebied van windenergie boeken we weinig vooruitgang, de turbines die geplaatst worden zullen voornamelijk de bestaande, afgeschreven windmolens vervangen. Op gebied van zonne-energie is Nederland de voorsprong allang kwijt en met de huidige regering zullen we die niet meer terugkrijgen ook.
Er zal dus veel meer draagvlak moeten komen voor alternatieve energie, voor een andere infrastructuur, voor decentralisatie, etc. etc. en we zullen met z’n allen de pc, tv, magnetron, auto iets vaker achterwege moeten laten (ook ik…). Bezuinigen helpt wel degelijk. Earth Hour helpt daarbij geen ene zier. het draagt op dat moment niets bij en op de lange termijn brengt het ook niet een constructief bewustzijn als het om energie(transitie) gaat.

Wat dan wel? Misschien eerst de economie omvormen. We zitten teveel vast in een groeimodel, waarin we in toenemende mate moeten blijven produceren en consumeren. Zolang we dat doen, is bezuinigen of bewustwording dweilen met de kraan open. Dat omvormen is geen kwestie van terugdraaien, terugschroeven of wat voor retrospectief gegeven dan ook. Het is vooruitzien naar een heel ander soort economie, een anders georganiseerde samenleving. Maar wel een vooruitzien dat wortelt in onze identiteit, onze geschiedenis. Hoe steviger het fundament, hoe hoger en gedurfder je kunt bouwen.

Ik vind het uiterst belangrijk dat dit gebeurt, dat we heel hard zoeken naar een andere economie, andere samenwerkingsvormen, ander besef van waarde en waarde toevoegen en dat we daarvoor een betrouwbaar fundament maken. En ik wil daaraan een bijdrage leveren door een koppeling te maken tussen cultureel erfgoed en duurzaamheid, tussen geschiedenis en vooruitzien; het museum als broedplaats, een monument als plek van samenzwering voor de toekomst.

Wordt vervolgd…