politikipedia en de innovatieve samenleving

Met nieuwe politieke initiatieven als LUXvoor (serieus) en O O van kunstenaars Jurriaan van Hall en Peter Klashorst (dubieus), de teloorgang van D’66, de stagnatie van Grien Links, lijkt het tij geschikt voor nieuwe impulsen in de democratie. Hoewel ik denk dat er vooral vernieuwing zou moeten optreden bij de oude mastodonten als PvdA en VVD, wil ik graag mijn duit in het zakje van de politieke vernieuwing doen.

bron: tweedekamer.nl

doendenken
Er ligt een kans ligt politiek te bedrijven vanuit doen en denken i.p.v. politieke vooringenomenheid danwel populisme. Het streven is patroondoorbekend, constructief denken volgens diverse methoden: lateraal denken, emotioneel denken, routekaart denken, systematisch inventief denken,etc. Alles wat bijdraagt tot denken in de volle omvang en de totale capaciteit aan denkkracht doet toenemen. Waarbij het geheel meer is dan de som der delen. Vanuit dit denken en zoeken naar een communis opinio, wordt politiek iets wat de bevolking en overheid samen bedrijven en niet slechts een selectie van politici vanuit een partijprogramma. Een bevolking die zich vanuit partijprogramma’s en regereeakkoorden laat besturen, doet zichzelf enorm tekort, waar zij denken zich te laten vertegenwoordigen.
Stel je eens voor dat je de opzet (denkkracht) van een computernetwerk gecombineerd met de werking van communities en social software (vergelijk social commerce bij Frankwatching) zou kunnen bewerkstelligen onder de bevolking. Dat is pas democratie: iedereen denkt en doet mee! Voorbeelden van een communities die gebruikt maken van een wiki zie je o.a. bij Wireless Leiden en bij FOK!wiki, de laatste volgens de opzet van de wikipedia.

van particulier naar openbaar
Ooit bedacht ik dat je als stemgerechtigde niet alleen een voorkeurstem zou mogen uitbrengen, maar ook een afkeerstem. Dit zou dan in een nader te bepalen verhouding tot elkaar moeten staan v.w.b. zwaarwegendheid. Iemand die een voorkeur had voor D’66, toch een partij die politieke vernieuwing voorstaat, zag daar vooral haken en ogen aan. Vergt het een grondwetsherziening? Dat is dan een struikelblok, maar niet onneembaar. Een logistieke ramp? Valt mee nu iedereen elektronisch kan stemmen.
Ik heb het laten rusten. Groenlinks, SP, zouden die er wat in zien? Een grote partij, dacht ik later. Een grote partij die in de oppositie zit en de verkiezingen wil winnen met politieke vernieuwing. Niet de LPF! Er zijn grenzen.
Iedereen lacht me uit, dacht ik.

plan B: politikipedia
Als gedachtenoefening: een vernieuwend concept voor de politiek, eventueel via een partij als kader dat de kar trekt. Een politiek die zich de taak aanmeet om goed, helder en inventief in de volle breedte na te denken. Dus niet a priori vanuit een ideologie, niet vanuit een partijprogramma (al zou elke partij hier goede PR mee kunnen hebben). Niet slechts vanuit dialektiek en discussie, maar vanuit andere denkmethoden en betrokkenheid.
Wel vanuit volksvertegenwoordiging, want bij juist denken hoort ook het in kaart brengen van alle belangen, van emoties, van negativisme, van optimisme, van feiten, van kunst, van diverse culturen, van humor. Het geheel van de bevolking is dan meer dan de optelsom der individuen.
Een wezenlijk bestanddeel van de werking van de nieuwe politiek (“originele democratie”) die zou gebaseerd moeten zijn op de werking van een wiki. Kennis die dus niet slechts vanuit een kennisinstituut of denktank voortkomt, maar vooral vanuit actieve kennis, die gefragmenteerd onder de bevolking aanwezig is. Qua infrastructuur een beetje zoals Tribler werkt.

Deze procedure kan worden ingezet voor zowel langlopende projecten als bij kortebaan trajecten. Bij grote overheids investeringen (zoals de Betuwelijn) zouden zelfs de eventueel uitvoerende partijen betrokken kunnen zijn. Dan wordt expertise gekoppeld aan inventiviteit en politiek aan eigenbelang. Daar is dan allemaal ruimte voor. Koppel de wiki aan een weblog met de (redactionele) opzet van een krant (zie nrc.next).
bestaat al lang, die WIKI-democratie
Via het artikel op Frankwatching over de wiki’s kwam ik er vandaag achter dat er al een voorbeeld is van de koppeling tussen democratie en een wiki: wikidemocrats/ Dit lijkt echter vooral bedoeld om ten behoeve van de komende presidentsverkiezingen in de VS de meest geschikte kandidaat aan democratische zijde te koppelen aan belangrijke issues en zo te komen tot de kandidaat die dit keer overtuigend van een republikein gaat winnen. Het koppelen van belangrijke issues aan politieke besluitvorming is evenwel de bedoeling van de politikipedia.

politiek is theater

bron: Junk for code

Dit maakt van een kiezer een betrokken stemgerechtigde, die zich actief laat vertegenwoordigen. Daarmee is hij/zij weer onderdeel van de eigen overheid, als inwoner van een “organisatorische entiteit”(lees: land c.q. maatschappij) en acteert deze inwoner al improviserend op een door hem/haar medebepaald scenario. Vanuit eigen kunde (arte) en motivatie, niet vanuit een opgelegde burgerplicht.
Overigens is de koppeling tussen politiek theater al eentje uit de antieke tijd en nog steeds even relevant. Verschil is dat nu de individuen in een samenleving dichter dan ooit bij de regie zitten, van zowel het theater als de politiek.

Bij de wikipedia voeg ik dan de Commedia dell’arte, het theater. Waarom?
Kennis mag dan macht zijn, maar macht is theater. De bedoeling is dat de regie over die macht meer bij de gebruiker, de consument, de bevolking komt te liggen.
Een komedie is niet alleen vrolijk. In een komedie figureren ook schurken en roddelaars, bemoeizieken en bedriegers. Anders dan een tragedie benadrukt een komedie echter de lachwekkende kant van de zaak. De bevrijdende lach, de lach van slapstick, de lach van opluchting, een lach van optimisme.
Ik wil allerminst beweren dat de tragedie gemist zou kunnen worden of onder zou doen voor de komedie. In dit geval kies ik echter voor de “happy view”, de komische blik en het positieve denken. Daarom commedia dell’arte.

De politiek, op basis van de politikipedia, zou zich verder ten doel kunnen stellen om dit denken, denkkracht en denkmethoden, in het Nederlandse onderwijs in te voeren. Daarmee wordt innovatie, onderscheidingsvermogen en betrokkenheid aan de basis bewerkstelligd.

{dit bericht is eerder verschenen, op 20 maart 2006, op commedia.web-log.nl }